Variabele: Reden van de sanctie

• De activering van het zoeken naar werk door de werklozen
• De activering van het zoeken naar werk door de werklozen

De activering van het zoeken naar werk door de werklozen

Sinds 2004 bestaat er in België een plan voor de activering van het zoeken naar werk. Dit houdt in dat de RVA procedures heeft ingevoerd voor de systematische opvolging van de manieren van werk zoeken door langdurig werklozen. Het begrip “langdurig” houdt een werkloosheid in van langer dan 7 maanden voor personen onder de 25 jaar en van langer dan 13 maanden voor 25-plussers. Alle langdurig werklozen ontvangen een brief waarin hun plichten worden beschreven, en indien ze ongeveer 8 maanden later nog steeds werkloos zijn, zullen ze voor een gesprek worden uitgenodigd met als doel het evalueren van de inspanningen die ze hebben geleverd om een betrekking te vinden.

Als de RVA na dit eerste gesprek oordeelt dat de persoon voldoende inspanningen heeft geleverd om een betrekking te zoeken (bewijs van de inspanningen), zal hij de volgende 16 maanden niet meer op gesprek moeten komen. Als hij niet voldoende inspanningen heeft geleverd, wordt er met de werkloze een actieplan uitgewerkt waarin de verschillende acties worden beschreven die moeten worden ondernomen. De afwezigheid van de werkloze op dit eerste gesprek zal ertoe leiden dat de uitkeringen worden geschorst tot de werkloze op het gesprek aanwezig is.

De personen met een actieplan worden 4 maanden later op een tweede gesprek uitgenodigd. Als het resultaat positief is, zal de werkloze gedurende een periode van 12 maanden niet meer op gesprek moeten komen. Bij een negatief resultaat is er een sanctie (de uitkeringen worden tijdelijk geschorst) en wordt er een nieuw actieplan opgemaakt. De afwezigheid op dit gesprek wordt ook gesanctioneerd. De personen met een actieplan worden 4 maanden later opnieuw op een derde gesprek uitgenodigd. Als het resultaat positief is, zal de werkloze gedurende een periode van 12 maanden niet meer op gesprek moeten komen. Bij een negatief resultaat worden de uitkeringen voor een bepaalde duur geschorst.

Alvorens dit plan werd ingevoerd, was de schorsing van de uitkeringen via de toepassing van artikel 80 van de werkloosheidsreglementering, die sinds 1992 van kracht is, van toepassing op de werklozen wiens werkloosheidsduur als abnormaal lang werd beschouwd t.o.v. de vastgestelde gemiddelde duur voor eenzelfde regio, eenzelfde leeftijdsklasse en eenzelfde geslacht. Gezien de regels inzake het minimumloon die moeten worden gerespecteerd, ontsnapten in de praktijk de alleenstaanden en de gezinshoofden aan de toepassing van artikel 80 en waren het voornamelijk de alleenstaande vrouwen op wie het artikel werd toegepast.

De invoering van het Activeringsplan ging gepaard met de schorsing van artikel 80, wat erop neerkomt dat er een bron van discriminatie werd afgeschaft. Aangezien geen enkele categorie van werklozen hier nog aan kan ontsnappen, vrezen sommigen dat het aantal gesanctioneerde personen zal toenemen.

De hieronder beschreven procedure draagt de naam DISPO. Deze procedure neemt verschillende vormen aan in functie van de doelgroep. We maken een onderscheid tussen de klassieke DISPO-sancties (vermindering, schorsing, uitsluiting) , de DISPO W (enkel voor mensen die een inschakelingsuitkering genoten) en de DISPO J (jonge werkzoekenden die geen uitkering ontvangen). Deze procedure is sinds 2016 niet langer van toepassing, gegeven dat een deel van deze materie geregionaliseerd is.

Als gevolg van de Zesde Staatshervorming is de RVA niet langer bevoegd is voor de controle van de beschikbaarheid van de werklozen. De gewesten zijn hiervoor verantwoordelijk, hoewel de RVA de uitbetalingen nog uitvoert wat verklaart waarom een federale instelling nog steeds beschikt over gegevens van de regio’s. We maken voortaan een onderscheid tussen de actieve beschikbaarheid (gelinkt aan vrijwillige werkloosheid), de passieve beschikbaarheid en de objectieve beschikbaarheid (uitsluiting op basis van oude artikels). De procedure die het mogelijk maakte om langdurig werklozen te sanctioneren is niet vervangen, maar bestaat eenvoudigweg niet langer.